Ülkemizde çalışma iznine sahip birçok yabancı çeşitli sektörlerde hizmet vermektedir.Sağlık hizmetlerinin sunumunda da gerek hekim gerekse hekim dışı yabancı sağlık meslek mensupları görev yapmaktadır.
Yabancı sağlık meslek mensuplarının ülkemizdeki özel sağlık kuruluşarında görev yapabilmeleri için öncelikle Türkiye’de çalışma ve ikamet izinlerinin bulunması gerekmektedir.
Çalışma ve ikamet izni ile ilgili işlemler Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığını tarafından Uluslararası İşgücü Kanunu’na bağlı olarak çıkarılmış olan Uluslararası İşgücü Kanunu Uygulama Yönetmeliği ile belirlenmiştir.İlgili Yönetmelik hükümlerince çalışma izni başvuruları yurt dışında yabancının vatandaşı olduğu veya yasal olarak bulunduğu ülkedeki Türk dış temsilciliğine yapılır. Genel Müdürlükçe belirlenecek yabancılardan Türkiye’de yasal olarak bulunanlar, geçerli bir ikamet izni olmaksızın sistem üzerinden başvuru yapabilir.
Ön izin
Mesleki yeterlilik gerektiren sağlık ve eğitim hizmetlerinde çalışacak yabancılar ile 4/11/1981 tarihli ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 34 üncü maddesi uyarınca çalışacak yabancı öğretim elemanları için yapılan çalışma izni ve süre uzatma başvurusunda, ön izin için talep Genel Müdürlükçe ilgili mercie sistem üzerinden iletilir.
(2) Sağlık hizmetlerinde Sağlık Bakanlığı, eğitim hizmetlerinde Millî Eğitim Bakanlığı ve yabancı öğretim elemanları için Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı bu hizmetlerde mesleki faaliyette bulunacak yabancılara ön izin vermeye yetkilidir.
(3) İlgili merciler ön izin değerlendirmesine esas olacak bilgi ve belgeleri veya bu bilgi ve belgelerde yapacakları değişiklikleri Genel Müdürlüğün görüşünü alarak belirler ve Genel Müdürlüğe bildirir.
(4) Kanunun 8 inci maddesi kapsamında ön izin verilen yabancı adına yapılan çalışma izni başvurusunun değerlendirilmesinde, yabancının yapacağı meslek veya görev için gerekli nitelik ve uzmanlığa sahip olup olmadığına ilişkin Genel Müdürlükçe değerlendirme yapılmaz.
(5) Genel Müdürlük, birinci fıkra kapsamı dışında ön izin alınması gereken meslekleri belirlemeye yetkilidir. Bu kapsamda belirlenen meslekler resmi internet sayfasında duyurulur.
(6) Genel Müdürlük Kanunun 8 inci maddesi kapsamındaki meslekler dışındaki başvuruların değerlendirilmesinde yabancının sahip olduğu mesleki yeterliliği kanıtlayıcı her türlü bilgi ve belgeyi talep etme, söz konusu belgeleri kontrol edip uygun bulmaya veya reddetmeye yetkilidir.
Sağlık meslek mensubu yabancılar bakımından,Sağlık Bakanlığınca çıkarılmış olan Yabancı Sağlık Meslek Mensuplarının Özel Sağlık Kuruluşlarında Çalışmalarına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik hükümlerince ilgişi işlemler yürütülmektedir.
Bu Yönetmelik; diş hekimi, eczacı ve hastabakıcılar hariç özel sağlık kuruluşlarında çalışacak tüm yabancı sağlık meslek mensuplarını kapsar.
Çalışma Şartları
Bu Yönetmelik kapsamındaki yabancı sağlık meslek mensupları, aşağıda yer alan şartları sağlamak kaydıyla özel sağlık kuruluşlarında mesleklerini icra edebilirler:
a) Diploma ve/veya uzmanlık belgelerinin denkliği onaylanmış ve Bakanlıkça tescilleri yapılmış bulunmak.
b) Mesleğini icra etmesine kanunen engel hali bulunmamak.
c) Türkçe bilmek.
ç) İlgili mevzuata göre Türkiye’de çalışma ve ikâmet izni almış olmak.(Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından)
d) Hekimler için, zorunlu mesleki malî sorumluluk sigortası yaptırmak.
Çalışma Başvurusu
Yabancı sağlık meslek mensubu tarafından, çalışmak istenilen özel sağlık kuruluşuna başvuru yapılır.
(2) Kişinin özel sağlık kuruluşunda çalışma başvurusu, mesul müdür tarafından Yönetmelik Ek-1 sayılı cetvelde yer alan belgeler ile birlikte ilgili sağlık müdürlüğe intikal ettirilir.
(3) Dosyada eksiklik ve/veya uygunsuzluk bulunmaması halinde dosya Bakanlığa gönderilir.
(4) Başvuru dosyası, Bakanlıkça planlama kapsamında ve Ek-1 sayılı cetvelde yer alan belgeler açısından değerlendirilir. Uygun bulunması halinde yabancı sağlık meslek mensubunun diploması tescil edilerek mesleğini icra etmesinin Bakanlıkça uygun bulunduğuna dair belge düzenlenir.
(5) İlgili mevzuat kapsamında çalışma izni ile ikâmet izni alınarak dördüncü fıkradaki belge ile birlikte personel çalışma belgesi düzenlenmesi için sağlık müdürlüğüne başvurulur. Yabancı sağlık meslek mensubu, personel çalışma belgesinin sağlık müdürlüğü tarafından onaylandığı tarihten itibaren özel sağlık kuruluşunda çalışabilir.
Suriye Uyruklu Sağlık Meslek Mensuplarının Muafiyet Durumu
Türkiye’de geçici koruma altına alınanlara hizmet vermek üzere, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı tarafından kurulan barınma merkezleri ile Sağlık Bakanlığınca koordine edilen ve Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığınca uygun görülen göçmen sağlığı merkezlerinde çalışmak isteyen Suriye uyruklu sağlık meslek mensupları mesleğini icraya yetkili olduğuna dair belge ibraz etmek kaydıyla 5 inci maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerindeki şartlardan muaf tutulur.
Başvuru İçin Gerekli Belgeler
1) İlgili merci tarafından diploma ve/veya uzmanlık belgelerinin denkliğinin kabul edildiğini gösterir belge.
2) Üniversitelerin Türkçe Öğretimi Uygulama ve Araştırma Merkezleri tarafından yapılan Türkçe dil sınavında Avrupa Dil Portfolyosu kriterlerine göre (B) veya üzeri seviyede başarılı olduğuna dair belge. Bu belge;
a) Başvuru tarihinden itibaren en geç bir yıl içerisinde ibraz edilmek zorundadır. Bu süre sonunda belge ibraz edilmemiş ise Müdürlükçe personel çalışma belgesi iptal edilir.
b) Türkçe eğitim veren öğretim kurumlarından mezun olanlardan istenmez.
3) Türkiye’de ilk defa meslek icra edeceklerin, geldikleri ülkenin yetkili makamlarından alınan ve kanunen mesleğini yapmaya engel halinin bulunmadığını gösteren belge. Bu belge;
a) Başvuru tarihinden önceki bir yıl içerisinde Türkiye’deki öğretim kurumlarından mezun olanlardan,
b) Başvuru tarihi itibarıyla beş yıldır Türkiye’de kesintisiz ikamet ettiğini belgeleyenlerden,
c) Ülkelerindeki olağanüstü hal nedeniyle Türkiye’ye sığınmış olanlardan,
istenmez.
4) Çalışacakları özel sağlık kuruluşu ile yabancı sağlık personeli arasında yapılan, yabancı sağlık personeline ödenecek aylık ücret miktarının da belirtildiği ve her sayfasında tarafların isim ve imzalarının bulunduğu hizmet sözleşmesi.
Çalışma İzni Başvurusunun Reddi
Çalışma izni başvurusunun değerlendirilmesi neticesinde;
a) Uluslararası işgücü politikasına uygun olmayan,
b) Sahte veya yanıltıcı bilgi ve belgelerle yapıldığı tespit edilen,
c) Yabancı istihdam edilmesine ilişkin gerekçesi yeterli görülmeyen,
ç) Özel kanunlarda Türk vatandaşlarına hasredilen iş ve meslekler için yapılan,
d) Gerekli nitelik ve uzmanlığı taşımadığı anlaşılan yabancılara ilişkin olan,
e) Belirlenen değerlendirme kriterlerini karşılamayan,
f) Türkiye’ye girmelerine izin verilmeyecek, vize verilmeyecek veya sınır dışı etme kararı alınmış yabancılardan olduğu İçişleri Bakanlığınca bildirilen yabancılara ilişkin olan,
g) Milli güvenlik, kamu düzeni veya kamu sağlığı açısından Türkiye’de çalışmasında sakınca görülen yabancılara ilişkin olan,
ğ) Dışişleri Bakanlığının uygun görüşü olması durumu hariç, Türkiye Cumhuriyetinin tanımadığı veya diplomatik ilişkisinin bulunmadığı ülke vatandaşları için yapılan,
h) Süresi içerisinde tamamlanmayan, eksiklikleri giderilmeyen ve süresi içinde uzatma başvurusu yapılmayan,
ı) Ek bilgi veya belge talebinin gerçekleştirilmesinin mümkün olmadığı,
i) Çalışma izni muafiyeti alarak çalışan yabancıların yurt içinden aynı statüde olmayan bir işverene bağlı çalışmak üzere yaptıkları,
j) Çalışma izni harcı ve değerli kâğıt bedeli yatırılması bildirimi tarihinden itibaren otuz gün içerisinde harç ve değerli kâğıt bedeli yatırılmayan,
k) Kanun ve bu Yönetmelikte düzenlenen hükümlere aykırı olarak yapılan,
başvurular reddedilir.
Çalışma İzni Süre Uzatma Başvurusu
Çalışma izni süre uzatma başvurusu, çalışma izni süresinin dolmasına altmış gün kalmasından itibaren ve her halükarda çalışma izni süresi dolmadan sistem üzerinden yapılır.
Bir işverene bağlı çalışan yabancı adına yapılan çalışma izni süre uzatma başvurusu olumlu değerlendirilen yabancının çalışma izin süresi, aynı işverene bağlı olarak ilk süre uzatma başvurusunda en çok iki yıl, sonraki süre uzatma başvurularında ise en çok üç yıla kadar uzatılır.
Farklı bir işverene bağlı çalışmak üzere süre uzatma başvurusu yapılması halinde bu başvuru, ilk başvuru usul ve esaslarına tabi olarak değerlendirilir.
Bağımsız çalışma izni ve dördüncü bölümde çalışma izni süresi bakımından istisna tanınmış yabancılar için yapılacak süre uzatma başvurularının olumlu değerlendirilmesi halinde çalışma izni, ikinci fıkrada yer alan süre sınırlamalarına tabi olmaksızın süreli olarak uzatılır.
Adına çalışma izni süre uzatma başvurusu yapılan yabancılar, izin süresinin sona erdiği tarihten itibaren başvurunun değerlendirilmesi süresince ve her halükarda doksan günü geçmemek ve yapılan iş ile çalışılan işyerinin değişmemesi kaydıyla çalışmaya devam edebilir. Bu süre boyunca yabancının ve işverenin çalışma izninden doğan hak ve yükümlülükleri aynı şekilde devam eder.
Beşinci fıkra kapsamında çalışma izni süre uzatma başvurusunu tamamlayanlara talep etmeleri halinde, sistem üzerinden, herhangi bir harç ya da ücrete tabi olmayan ve şekli ve içeriği Genel Müdürlükçe belirlenen çalışma izni süre uzatma müracaat belgesi verilir.
Çalışma izni süre uzatma başvurusunun olumlu değerlendirilmesi halinde, uzatılan çalışma izninin süresi, önceki sürenin sona erdiği günü takip eden gün itibarıyla başlatılır.
